Wybitny profesor Optometrii Willis C. Maples, ceniony na całym świecie i chętnie goszczony w Polsce, powiedział kiedyś, że terapię widzenia można przeprowadzić na bezludnej wyspie. Pewne sprzęty, których używamy podczas ćwiczeń wzrokowych są niezbędne. Inne, które mogą się wydawać zbędne, ułatwiają pracę. Jednak wiele materiałów, stosowanych w ćwiczeniach wzrokowych można wykonać samodzielnie. Lubię wiedzieć o moim małym pacjencie nieco więcej, dlatego pytam go o to, co lubi robić w wolnym czasie, jaki jest jego ulubiony przedmiot w szkole, jakie są jego ulubione bajki. Dzięki temu mogę stworzyć materiały do ćwiczeń, którymi będzie zainteresowany. W dzisiejszym wpisie chciałabym przybliżyć pięć popularnych gier i zabaw, które mogą posłużyć, jako ćwiczenia wzrokowe. Wiele z nich można wykonać samodzielnie.
1. Memo
Do gry potrzebujemy kilka par kart z identycznymi obrazkami. Wszystkie karty są odwrócone obrazkami do dołu. Gracz odkrywa dwie karty i sprawdza czy są sparowane. Jeżeli nie to znów odwraca je obrazkiem do dołu, zapamiętując rozłożenie kart. Celem gry jest znalezienie wszystkich par kart. Karty z obrazkami można stworzyć samodzielnie lub z pomocą dziecka, korzystając z wyszukiwarki obrazów lub tworząc rysunki, a następnie kopiując je.
Ta popularna gra ćwiczy pamięć wzrokową. Przy niedowidzeniu możemy zasłonić dziecku oko prowadzące, wówczas będziemy stymulować widzenie w słabszym oku.
W przypadku tłumienia potrzebujemy nieco więcej materiałów do stworzenia ćwiczenia odtłumiającego. Część kart należy obkleić czerwoną folią, a część zieloną. Potrzebujemy również okularów czerwono-zielonych, które będą korelowały z foliami. Dokładną instrukcję i możliwość zastosowania takiej formy zabawy skonsultuj wcześniej ze specjalistą.
2. Dobble
Powstało wiele wersji tej bardzo lubianej gry. Wydania różnią się obrazkami zamieszczonymi na kartach. Każdy gracz otrzymuje taką samą ilość kart. Jeden z wariantów gry to taki, w którym gracze mają jak najszybciej znaleźć element wspólny karty leżącej pośrodku i własnej karty, trzymanej w dłoniach. Gracz, który szybciej odkryje element wspólny odkłada swoją kartę na bok. Wygrywa ten, kto szybciej pozbędzie się kart. Istnieje wiele wariantów tej gry. Każdy w ekscytujący sposób rozwija spostrzegawczość i refleks. Przedstawię teraz dwa sposoby gry, które wykorzystuję w trakcie terapii w gabinecie. W zaburzeniach akomodacji, zwłaszcza w początkowym etapie, ćwiczenia wykonywane są jednoocznie. Również w tej wersji ćwiczenia zasłaniam jedno oko gracza i po rozgrywce, przekładam zasłonkę na drugie oko. Oddalam się na odległość ok. 3 m od gracza – możliwie, jak najdalej, ale tak żeby nie miał problemów z rozpoznaniem obrazków na moich kartach. Następnie pokazuję mu moją kartę, a on odkrywa pierwszą ze swojego stosu. Gracz ma za zadanie, jak najszybciej znaleźć element wspólny, znajdujący się na obu kartach. Obserwacja obrazków w różnych odległościach stymuluje akomodację i usprawnia jej działanie.
W zaburzeniach ruchów oczu, głównie ruchów sakkadowych, czyli tych które wykonujemy przenosząc wzrok z jednego obiektu na drugi. Początkowo tę wersję gry również wykonujemy jednoocznie. Ćwiczenie wykonuję w różnych odległościach i kierunkach. Tym razem to ja trzymam wszystkie karty. Równocześnie pokazuję graczowi dwie karty, na których musi znaleźć element wspólny. Odległość między kartami można zmieniać, podnosząc poziom trudność. Ważne, aby w ćwiczeniach ruchów oczu ograniczyć ruchy głowy.
3. Shapes Puzzle
Gra rozwijająca percepcję wzrokową, kreatywność i wyobraźnię. Opakowanie zawiera drewniane elementy o różnych kształtach oraz zestaw kart, na których znajdują się obiekty, będące wzorem, według którego należy ułożyć puzzle. Nawiązują do bezludnej wyspy – wystarczy wyciąć elementy z kartki papieru, a z pomocą wyobraźni stworzyć własny wzór. W wersji zaawansowanej możemy pokazać obrazek, będący wzorem przez kilka sekund, a następnie zasłonić go. W tej wersji dziecko ćwiczy również pamięć wzrokową. Grę można zastosować w ćwiczeniach niedowidzenia, czy też zaburzeniach akomodacji. Gdzie kupić <-
4. Spójrz i zapamiętaj
Oryginalna gra zawiera około trzydziestu plansz z obrazkami i dodatkowe akcesoria, w tym klepsydrę odmierzającą czas, jaki każdy z uczestników ma na obserwację karty wyłożonej na środek. Na drugiej stronie każdej z plansz znajduje się dziewięć zdań, opisujących obrazek. Gracze muszą zapamiętać, jak najwięcej szczegółów znajdujących się na obrazku. Po wyznaczonym przez klepsydrę czasie obrazek odwracamy i czytamy jedno z dziewięciu zdań na odwrocie. Gracze mają podjąć decyzję czy zdanie to jest prawdziwe, czy fałszywe. Gra rozwija pamięć wzrokową. Korzystam z niej w treningu niedowidzenia. Z dodatkowymi akcesoriami sprawdzi się w ćwiczeniach akomodacji i w tłumieniu. Zamiast kart z obrazkami możemy zastosować rodzinne zdjęcia. Gdzie kupić <-
5. Akrobaci – klocki “Stacking Blocks”
Niepozorna zabawa, jaką jest układanie klocków wpływa na wszechstronny rozwój dziecka. Ćwiczy wyobraźnię, kreatywność, cierpliwość, motorykę małą i koordynację oko-ręka. W niedowidzeniu, podczas zasłaniania oka prowadzącego, dziecko musi aktywnie spędzać czas, aby oko z niedowidzeniem otrzymało, jak najwięcej bodźców. Jedną z czynności może być właśnie układanie klocków. Te, które postanowiłam opisać, ciekawie wyglądają, a ich celem jest ułożenie, jak najwyższej wieży. W celu zwiększenia poziomu trudności zabawy, stosuję w gabinecie okulary pryzmatyczne, tzw. Yoked Prisms. W zależności od kierunku, w jakim ustawi się pryzmaty, można otrzymać różne efekty zaburzenia obrazu, np. podwójne widzenie. Ćwiczenia z takimi okularami rozwijają orientację przestrzenną. Zmiany kierunków pryzmatów uplastyczniają mózg, gdyż po każdej zmianie nasz układ wzrokowy i motoryczny musi dostosować się do nowej sytuacji. Gdzie kupić <-
Wypatrujcie kolejnego wpisu z innymi przykładami zabaw i gier, które zamienią ćwiczenia wzrokowe w zabawę i rozrywkę dla całej rodziny.
Myriam Konieczyńska